چه عواملی آنکارا را به ائتلاف با دمشق سوق داد؟، سرانجام ماه عسل ترکیه با معارضان سوری - بهترین عینک آفتابی

به گزارش بهترین عینک آفتابی، ترکیه زمینه را برای ورود به ائتلافی چهارگانه آماده می نماید که آن را در کنار عراق، ایران و سوریه قرار می دهد آن هم در مقابله با دشمن مشترک یعنی کُردها که بلندپروازی جدایی طلبانه آنها با حمایت آمریکا و اروپا قوّت می گیرد.

به گزارش گروه بین الملل بهترین عینک آفتابی، عبدالباری عطوان تحلیلگر برجسته دنیا عرب و سردبیر روزنامه فرامنطقه ای رای الیوم در مقاله ای به احتمال آشتی ترکیه و سوریه پرداخت و نوشت: اظهاراتی که بن علی ییلدریم نخست وزیر ترکیه، روز شنبه مطرح نمود حاکی از وقوع انقلابی بزرگ در موضع ترکیه درقبال سوریه بر بستر تفاهم های سری است که به وسیله همپیمان روس به آن رسیده است و همچنین بیانگر آن است که گفت و گوی علنی میان دو دشمن سرسخت چه در دمشق پایتخت سوریه یا همتای ترکی یعنی آنکارا نزدیک است.

ییلدریم بار دیگر روز شنبه ما را غافلگیر کرد زمانی که سخنی، که تا دو ماه پیش ممنوع بود بر زبان جاری کرد و درباره بشار اسد رئیس جمهوری سوریه با زبان احترام و ارزش نهادن به جایگاهش و نقش بارزش به عنوان یکی از تاثیرگذاران در نزاع سخن گفت و تأکید کرد که ترکیه مایل است نقشی بزرگ در بحران سوریه طی 6 ماه آینده به منظور متوقف کردن حمام خون و جلوگیری از وخیم تر شدن اوضاع ایفا نماید.

چه کسی حتی تا چند روز پیش می توانست باور کند که ییلدریم چنین سخنانی درباره اسد، رئیس جمهوری سوریه مطرح کند؛ همان کسی که کشورش طی 5 سال گذشته تمامی قدرت خود را به کار گرفت تا این رئیس جمهور را سرنگون کند.

اظهارات ییلدریم را کلمه به کلمه نقل می کنیم که گفت: بخواهیم یا نخواهیم اسد (رئیس جمهوری سوریه) امروز یکی از تاثیرگذاران در نزاع در این کشور است و می توان به منظور شروع مرحله انتقالی، که نشست های کنفرانس ژنو بر آن تاکید نمود، با وی گفت وگو کرد.

سیاست بر اساس منافع است و عقب نشینی از مواضع استراتژیک- همان گونه که شرایط دولت ترکیه نشان می دهد- به صورت انقلابی با زاویه تند یا با 180 درجه صورت نمی گیرد بلکه این عقب نشینی به شکل تدریجی انجام می گردد و این همان کاری است که ییلدریم از زمانی که جانشین احمد داوود اوغلو در سمت نخست وزیری شد، انجام می دهد. بعید نمی دانیم که تغییر دادن داوود اوغلو با هدف تحویلش به عنوان گوشت قربانی صورت گرفت تا این چرخش شدید در موضع ترکیه نسبت به بحران سوریه را توجیه کند.

این تغییر به لطف سه عامل اساسی و در هم تنیده ای، که هیچ کدام را نمی توان از دیگری جدا کرد، اجرا شده است:

نخست: سرنگونی هواپیمای روسی در نزدیکی مرزهای مشترک سوریه و ترکیه در ماه نوامبر گذشته. این حادثه، رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری (ترکیه) را در بحران واقعی با همسایه روسی قرار داد و تحقیر وی توسط پیمان ناتو را رسوا کرد؛ پیمانی که وی عضو آن است؛ ناتو اردوغان را در این شرایط تنها گذاشت.

دوم: آمریکا و اروپا، زمانی که اردوغان آنها را مختار کرد که میان وی و کُردها یکی را انتخاب نمایند، آنها کُردها را ترجیح دادند. اردوغان همان زمان متوجه شد که غرب کوشش فشرده ای می نماید تا یک کشور تاریخی کُرد در طول مرزهای جنوبی کشورش با سوریه، عراق و ایران ایجاد کند و پس از آن، این سیاست مدار حرفه ای فهمید که در اردوگاه اشتباهی ایستاده است و وحدت اراضی کشورش بیشتر از هر زمانی در گذشته در معرض تهدید نهاده شده است آن هم توسط دوستان آمریکایی و نه دشمنان سوری، عراقی و ایرانی اش.

سوم: کودتای نظامی نافرجامِ اواسط ماه گذشته چشمان اردوغان و ارکان حزبش را نسبت به خطرات داخلی که وحدت سیاسی و جغرافیایی را به دلیل اولویت قرار دادن جنگ سوریه تهدید می نماید، باز کرد.

ییلدریم دوست وفادار اردوغان برای اصلاح این شرایط، تغییر معادله و بسترسازی برای تغییر نقشه هم پیمانان و دشمنان (یا غیر دوستان) ترکیه به نخست وزیری منصوب شد. از این رو در روز نخست عهده دار شدن این سمت، فعالیت خود را با این رویکرد شروع کرد و در نخستین سخنرانی خود، که در آن برنامه دولتش را برای مجلس تشریح کرد، از بی فایده بودن جنگ سوریه و ضرورت در پیش دریافت سیاست صفر کردن مسائل با همسایگان سخن گفت.

باید گذشته را رها کنیم و از آینده سخن بگوییم و بگوییم که ترکیه زمینه را برای ورود به ائتلافی چهارگانه آماده می نماید که آن را در کنار عراق، ایران و سوریه قرار می دهد آن هم در مقابله با دشمن مشترک یعنی کُردها؛ که بلندپروازی جدایی طلبانه آنها با حمایت آمریکا و اروپا بزرگ تر می گردد. این شرایط برای ترکیه یعنی چشم پوشی از میراث 5 سال گذشته که شامل مداخله نظامی در سوریه، جنگ نیابتی در اراضی سوریه برای براندازی نظام حاکم بر آن، هماهنگی با سعودی ها و قطری ها و نیز حمایت از معارضان سوری و تسهیل عملیات پشتیبانی و تسلیح کردن آنهاست.

سه شاخص اصلی این نتیجه گیری ما را تقویت می نماید باید آنها را ذکر و درباره آنها تامل کرد:

نخست: اقدام هواپیماهای نیروی هوایی سوریه- برای نخستین بار از شروع بحران- به بمباران مواضع آسایش یا همان شاخه نظامی حزب کارگران کردستان ترکیه (پ ک ک). این بمباران از جانب ییلدریم مورد استقبال نهاده شد؛ وی در واکنش به این اقدام گفت دمشق فهمید که نمودها به تهدیدی همچنین برای سوریه تبدیل شده اند.

دوم: تحرکات هواپیماهای آمریکایی در منطقه الحسکه، همان جایی که درگیری هایی میان نیروهای ارتش سوریه و نیروهای کُرد که بر یک سوم این شهر سیطره دارند، به وقوع پیوست، این یعنی آمریکا به حمایت از کُردها متعهد است و همچنین در صورتی که شرایط ایجاب کند، آماده ورود به جنگ است.

سوم: سردی فزاینده در روابط کشورهای حاشیه خلیج فارس و ترکیه و به ویژه روابط ریاض و آنکارا، و در مقابل گرمی روابط میان ایران و ترکیه؛ دیدارهای دوجانبه میان مقام های این دو کشور در سطح وزرای خارجه و به زودی در سطح رهبران با توجه به سفر قریب الوقوع رئیس جمهوری ترکیه به تهران.

سیاست یک بازی ساده ای نیست و چه بسا باید این موضوع را یادآوری کرد که سیاستمداران زیرک با تمامی برگه برنده های موجود در راه خدمت به کشورشان و منافع شان بازی می نمایند و این همان چیزی است که سیاستمداران سوری، ایرانی و تُرک ها انجام می دادند و انجام می دهند.

دولت سوریه طی 5 سال گذشته با برگه برنده کُردها بازی کرد و با آنها در مقابل معارضان مورد حمایت آمریکا و کشورهای حاشیه خلیج فارس، هم پیمان شد، همتای ترکیه ای اش نیز در مقابل از برگه برنده معارضان سوری و کشورهای عربی حامی آنها استفاده کرد و در حال حاضر عملیات معامله میان این دو کشور صورت می گیرد؛ کشور نخست یعنی سوریه از کُردها چشم پوشی می نماید و در مقابل، کشور دوم یعنی ترکیه از معارضان سوریه و حامیان آنها چشم پوشی می نماید، یا ما این چنین نتیجه گیری نموده ایم.

چه بسا ماه عسل ترکیه با معارضان سوری به خاتمه خود نزدیک می گردد و شاید همین سخن را می توان درباره روابط این معارضان با آمریکا نیز گفت؛ آمریکا هرگز در به حرکت درآوردن هواپیماهایش برای حمایت از هم پیمانان کُردش تردیدی نکرد در حالی که حتی یک موتور سیکلت برای حمایت از هم پیمانان معارض سوری به حرکت درنیاورده است.

در حال حاضر به همین اندازه سخن بسنده می کنیم و باید پس از این بارها به این تحقیر شدن عرب ها توسط همپیمان آمریکایی شان باز گردیم.