تحقیقات نشان می دهند که پیر شدن در 2 مرحله از زندگی شتاب می گیرد؟ چه زمان هایی و چرا؟
به گزارش بهترین عینک آفتابی، شاید تصور کنید که روند زندگی انسان به صورت یک تغییر تدریجی از دوران جنینی تا مرگ است. اما اگر یک روز صبح از خواب بیدار شدید و در آینه دیدید که به طور ناگهانی بسیار پیرتر شده اید، شاید این احساس پیری، ناشی از تخیل، بدبینی یا بی دقتی قبلی شما که نشانه های پیر شدن خود را ندیده اید، نباشد.
طبق پژوهش های تازه درباره تغییرات مولکولی مرتبط با پیری، انسان ها در دو نقطه زمانی، یکی در سن 44 سالگی و دیگری در 60 سالگی، با جهش های ناگهانی و شدید در روند پیری روبرو می شوند.
مایکل اشنایدر، ژنتیک شناس از دانشگاه استنفورد و نویسنده ارشد این تحقیق، می گوید: ما صرفابه طور تدریجی تغییر نمی کنیم؛ بلکه در مقاطع خاصی، تغییرات بسیار چشمگیری رخ می دهد. دوران میانه 40 سالگی و اوایل 60 سالگی زمان هایی است که این تغییرات شدید اتفاق می افتد و این امر در همه مولکول ها مشاهده می شود.
پیری پدیده ای پیچیده است که با افزایش خطر ابتلا به انواع بیماری ها همراه است. اشنایدر و همکارانش در پی درک بهتر تغییرات بیولوژیکی مرتبط با پیری هستند تا بتوانند این بیماری ها را بهتر مدیریت و درمان کنند. در این راستا، آن ها گروهی از 108 بزرگسال را تحت نظر داشته اند که طی چندین سال، نمونه های زیستی هر چند ماه یک بار از آنها گرفته می شد.
محققان متوجه شدند که بیماری هایی مانند آلزایمر و بیماری های قلبی عروقی، خطر ابتلا به این بیماری ها به تدریج افزایش نمی یابد، بلکه پس از یک سن خاص به شدت افزایش پیدا می کند. به همین دلیل، آن ها به بررسی دقیق تری از نشانگرهای زیستی پیری پرداختند تا تغییرات مرتبط را شناسایی کنند.
محققان با استفاده از نمونه های این گروه، مولکول های مختلفی را در بدن آن ها بررسی کردند. این مولکول ها شامل RNA، پروتئین ها، لیپیدها و مجموعه های میکروبیوم روده، پوست، بینی و دهان بودند که در مجموع 135,239 ویژگی زیستی را شامل می شدند.
هر شرکت کننده به طور میانگین 47 نمونه در طول 626 روز ارائه کرد و حتی یک شرکت کننده 367 نمونه داد. این حجم زیاد داده ها بیش از 246 میلیارد داده تولید کرد که محققان آن ها را پردازش کرده و در پی الگوهای تغییرات در آن ها گشتند.
دو نقطه اوج در پیری
مطالعات قبلی نشان داده اند که تغییرات غیرخطی در فراوانی مولکول ها می تواند به پیری در موش ها و انسان ها مرتبط باشد. همچنین تحقیقات روی مگس میوه، موش ها و ماهی های زبرا (zebrafish) نیز به فرآیند پیری مرحله ای در این گونه ها اشاره کرده اند.
اشنایدر و همکارانش متوجه شدند که در دو مرحله تعیین، تغییرات بسیار واضحی در فراوانی انواع مختلف مولکول ها در بدن انسان رخ می دهد.
حدود 81 درصد از تمام مولکول هایی که مطالعه شده بودند، در یکی یا هر دو این مراحل تغییر نشان دادند. این تغییرات در میانه 40 سالگی و سپس دوباره در اوایل 60 سالگی به اوج خود رسیدند، اما چیزهای متفاوتی در این دو دوره تغییر پیدا می کردند.
در میانه 40 سالگی، تغییرات در مولکول های مرتبط با متابولیسم لیپیدها، کافئین و الکل، و همچنین بیماری های قلبی عروقی و اختلالات پوست و عضلات مشاهده شد. اوایل 60 سالگی نیز با تغییر ناگهانی متابولیسم کربوهیدرات ها و کافئین، بیماری های قلبی عروقی، پوست و عضلات، تنظیم ایمنی و عملکرد کلیه مرتبط بود.
پژوهشگران دریافتند که اوج اول یعنی میانه 40 سالگی، زمانی است که زنان معمولاً وارد دوره یائسگی یا پیش از یائسگی می شوند، اما این عامل را به عنوان علت اصلی تغییرات رد کردند؛ زیرا مردان نیز در همان سن دچار تغییرات مولکولی قابل توجهی شدند.
شِنتائو شِن (Xiaotao Shen)، متخصص متابوایسم و محقق اول این تحقیق، توضیح می دهد: این مسئله نشان می دهد که در حالی که یائسگی یا پیش از یائسگی ممکن است تغییرات مشاهده شده در زنان در میانه 40 سالگی را توجیه کند، احتمالاً عوامل مهم تری نیز وجود دارند که این تغییرات را در مردان و زنان ایجاد می کنند. شناسایی و مطالعه این عوامل باید اولویت پژوهش های آینده باشد.
پژوهشگران اشاره کردند که مقدار نمونه های آن ها نسبتاً کوچک بود و نمونه های زیستی محدودی از افراد بین 25 تا 70 سال آزمایش شدند.
تحقیقات آینده می تواند این پدیده را با جزئیات بیشتری و در دامنه وسیع تری از افراد بررسی کند تا به درک بهتری از چگونگی تغییرات بدن انسان در طول زمان دست یابد.
این تحقیق در نشریه Nature Aging منتشر شده است.
منبع: یک پزشک