درمان گیاهی کمبود حافظه
به گزارش بهترین عینک آفتابی، شخصی گفت: من همواره نام افراد را فراموش می کنم! هفته گذشته به خانمی برخورد کردم که پایین خیابان زندگی می نماید، من دقیقاً او را می شناختم اما نمی توانستم نام او را به خاطر بیاورم، واقعاً خجالت آور بود، این
نویسنده: احمد حاجی شریفی
شخصی گفت: من همواره نام افراد را فراموش می کنم! هفته گذشته به خانمی برخورد کردم که پایین خیابان زندگی می نماید، من دقیقاً او را می شناختم اما نمی توانستم نام او را به خاطر بیاورم، واقعاً خجالت آور بود، این روزها اغلب اوقات این امر برای من اتفاق می افتد و من نگران آن هستم. آیا امکان دارد که وضعیتم بدتر گردد؟ آیا دارم مبتلا به بیماری آلزایمر می شوم یا تنها علائم پیری می باشد.
این نوع شکایات بسیار متداول می باشند. بسیاری از افراد متوجه می شوند که هرچه به مرحله پیری نزدیک تر می شوند، به نظر می رسد کمتر و کمتر می توانند به حافظه خود تکیه نمایند، شاید مثل فردی که در مکالمه بالا به آن اشاره شد.
این چنین افراد گاهاً به فردی برخورد می نمایند که چهره بسیار آشنایی دارد ولی با وجود این هرگز قادر نیستند نام او را به خاطر بیاورند. مشکل مربوط به حافظه، اغلب زمانی شدیدتر می گردد که بخواهیم نام افراد را به خاطر بسپاریم. اما کسانی که حافظه شان برای به خاطر سپردن نام افراد مشکل دارد ممکن است دریابند که در موارد دیگر هم دچار خطای حافظه می شوند.
ممکن است مشکل باشد که قرار دیدار ها را به خاطر بسپارند، وظایفی را که دارند انجام دهند، آنچه را که بایستی بخرند خریداری نمایند، زمانی را که برای خرید بیرون می فرایند را به خاطر بسپارند یا جایی را که کلید یا عینک آفتابی شان را قرار داده اند به خاطر داشته باشند.
وقتی که خطاهای حافظه به طور پی در پی بروز می نمایند، هیچ گونه جای تعجبی نیست و نباید افراد نگران این موضوع باشند. ممکن است به تدریج باورشان گردد که علائم پیری در آن ها در حال ظاهر شدن می باشد و یا بیماری آلزایمر در آن ها در حال پیشرفت می باشد. اگر شما در به خاطر سپردن چیزها با مشکل روبرو هستید امیدواریم که این کتاب به شما یاری کند تا علت را دریابید. مشکل تان را از دورنمایی صحیح مورد آنالیز قرار دهید تا رویارویی با آن برای شما آسان تر گردد.
عملکرد حافظه
شاید بهتر باشد که بحث را با چگونگی عملکرد حافظه شروع کنم. تصور کنید که یک روز صبح یکی از دوستانتان شما را به خانمی با نام زهرا معرفی کند. همان روز مجدداً به طور ناگهانی به او برخورد می کنید و می گویید: سلام زهرا خانم، ما امروز صبح همدیگر را دیدار کردیم. کاملاً واضح است که شما نام او را به خاطر سپرده اید. اما چطور؟ علیرغم تحقیقات علمی بسیار گسترده هنوز مطالب بسیار زیادی در خصوص روش عملکرد حافظه وجود دارد که بایستی آموخته گردد. اما تا به امروز به مطالب بسیار زیادی دست یافته ایم.یکی از روش های مفید آنالیز عملکرد حافظه این است که این فرآیند را مورد آنالیز قرار دهیم، آن را به سه مرحله تقسیم می کنیم:
اطلاعات ثبت شده:
ضروری است تا در اولین مرحله حافظه، اطلاعات تازه را ثبت کنید. زمانی که به شما چیزی یا کسی را معرفی می نمایند، نام و چهره او را مورد توجه کامل قرار می دهید، مغزتان این اطلاعات را جذب می نماید و سپس آن را به بخشی انتقال می دهد که خاطره ها ذخیره می شوند.در مرحله دوم مغزتان اطلاعات تازه را بایگانی می نماید تا زمانی که مجدداً با او روبرو شدید، آن را به یاد بیاورید.
مرحله سوم، مرحله بازخوانی این اطلاعات از بخشی از مغز است که اطلاعات در آن ذخیره شده اند. این مرحله زمانی رخ می دهد که شما مجدداً با آن چیز یا آن کس روبرو شوید. برای این که حافظه شما درست عمل کند بایستی این سه مرحله انجام گردد؛ گرفتن اطلاعات، ذخیره کردن آن و بازخوانی مجدد آن. این فرآیند از بسیاری جهات همچون قرار دادن یک نامه درون یک کُمد یا صندوق بایگانی می باشد. به طوری که می توانید در آینده در صورت احتیاج به آن مراجعه کنید. نامه را به اسم یک نمونه تازه اطلاعاتی در نظر بگیرید. نکته مهم این است که بایستی درک کنید که ممکن است مجدداً به آن احتیاج پیدا کنید. پس بایستی آن را در یک مکان امن نگهداری کنید و در پی آن، زمانی که مجدداً می خواهید آن را بخوانید مجبورید کُمُد یا صندوق بایگانی را باز کنید و آن را از آنجا بردارید. اگر در وهله اول به اهمیت نامه توجه نکنید و آن را به طور صحیح بایگانی نکنید، نمی توانید زمانی که مجدداً به آن احتیاج دارید آن را پیدا نموده و بازخوانی کنید.
انواع حافظه
روان شناسان معتقدند که حافظه انواع متفاوتی دارد که هر یک از آن ها برای ذخیره سازی نوعی از اطلاعات به کار برده می گردد. بخشی از حافظه که برای ذخیره سازی اطلاعاتی مانند نام افراد مورد استفاده قرار می گیرد، متفاوت از بخشی است که برای ذخیره سازی دانش مربوط به انجام کار مورد استفاده قرار می دهیم. این امر شرح می دهد که چرا کسانی که در به خاطر سپردن نام افرادی که آن ها را به خوبی می شناسند با مشکل روبرو هستند، در به خاطر سپردن چگونگی استفاده از یک در باز کن یا روشن کردن یک تلویزیون مسئله ای ندارند.فراموشی چیست؟
به راستی همه ما چیزهایی را فراموش می کنیم. در غیر این صورت حافظه ما نمی توانست به خوبی عمل کند. فراموشی می تواند فرآیند مفیدی باشد. در این فرآیند اطلاعاتی که دیگر از اهمیت برخوردار نمی باشند کنار گذاشته می شوند. به اسم مثال: عاقلانه نیست که فکر تان را با به خاطر سپردن چیزهایی که هفته گذشته در سوپرمارکت خریداری نموده اید درهم بریزید. فکر تان دائماً تصمیم گیری می نماید که چه چیزهایی را به خاطر بسپارید و چه چیزهایی را فراموش کنید. آنچه را که مهم ارزیابی می شوند نگهداری و چیزهایی که از اهمیت کمی برخوردارند کنار گذاشته می شوند. اما فکر هرکسی گاه و بی گاه دچار خطا می گردد و گاهی اوقات چیزهایی که مهم هستند فراموش می شوند.با گذشت زمان همه خاطرات به تدریج رنگ می بازند، لیکن حقایقی که هر روز مورد استفاده هستند در حافظه جای می گیرند. در حالی که اطلاعاتی که به ندرت به آن ها احتیاج است به سختی به یاد آورده می شوند. به اسم مثال بیشتر افراد می توانند شماره تلفن خودشان را به خاطر بسپارند ولیکن اگر احتیاج پیدا نمایند تا به پزشک زنگ بزنند مجبورند تا شماره تلفن را در دفترچه تلفن بیابند. به خاطر آوردن یک حقیقت یا یک حادثه باعث زنده ماندن آن حادثه می گردد و برعکس اطلاعاتی که هرگز مورد استفاده قرار نمی گیرند، به تدریج فراموش خواهند شد.
چه چیزهایی حافظه را تحت تأثیر قرار می دهند؟
کارآیی و دقت حافظه بستگی به موقعیت هایی دارد که در آن ها از حافظه استفاده می کنیم. همان طور که قبلاً شرح دادم برای نگهداری قسمتی از اطلاعات در حافظه ابتدا مجبورید که اطلاعات را مورد توجه کامل قرار دهید تا آن ها را ثبت و سپس آن ها را جذب کنید. هر عاملی می تواند سبب اختلال اولین مرحله پر اهمیت حافظه گردد، ممکن است این عوامل به قرار زیر باشند:اطلاعات اضافی:
اگر به یکباره با اطلاعات بسیار زیادی روبرو شویم، ممکن است بعداً نتوانیم بیشتر آن ها را به یاد آوریم. در یک موقعیت اجتماعی با مردمان تازه بسیار زیادی روبرو می شویم اما بعداً به خاطر آوردن نام اغلب آن ها و یا خصوصیاتی بیشتر درباره آن ها کاری مشکل می باشد. علت این است که اطلاعات زیادی ظرفیت فکری ما را اشغال نموده است و جایی برای ثبت و نگهداری اطلاعات تازه باقی نمی ماند. افرادی که مشغله بسیار زیادی دارند اغلب می توانند دریابند که به علت شلوغی بسیار زیاد، فکرشان به راحتی فراموش می نماید. اگر زندگی یک فرد از یک برنامه روزانه منظم پیروی کند در مقایسه با فردی که زندگی دگرگون و پرفشاری را سپری می نماید فشار کمتری به حافظه اش وارد می گردد.موقعیت فکر:
به خاطر دلایل نسبتاً مشابه افرادی که افسرده و مشوش هستند اغلب درمی یابند که عملکرد حافظه شان بسیار ضعیف می باشد. فکر این دسته از افراد آن قدر مشغول افکار و احساسات درونی می باشد و آن قدر سردرگم این عوامل است که نمی تواند توجه کامل به اطلاعات تازه داشته باشد. در نتیجه نمی تواند این اطلاعات را به درستی ثبت کند.برای برطرف کسالت باید طباشیر هندی، درونج، زرنباد، زعفران، پوست هلیله کابلی، ابریشم مقرض، صندل سفید، پوست بیرونی پسته، هیل قرابی، مروارید، عود، کهربا و بسد از هر کدام 5 گرم، بهمن سرخ، بهمن سفید، گل گاوزبان، شاه تره، بادرنجبویه و کبابه چینی از هر کدام 10 گرم، قند یا شکر یا نبات 250 گرم، همه را بسیار نرم بسایید و بعد با آب طلا، آب نقره، آب به، آب سیب درختی قرمز، آب انار شیرین و آب لیمو مخلوط نموده، هر روز صبح، ظهر و شب و هر مرتبه یک قاشق شربت خوری میل فرمایید.
افراد پیرتر که از قوه شنیداری و دیداری ضعیفی برخوردار هستند ممکن است در به خاطر سپردن چیزها با مشکل روبرو شوند زیرا ناتوانی شان آن ها را در ثبت و جذب اطلاعات با مسائل بیشتری روبرو ساخته است.
برای برطرف این مشکل جسمی باید جُند بیداستر، ثعلب، مخمر جو، دانه های اسفند، اسپرزه، بسفایج، افتیمون شامی، مغز ناخنک، انیسون، انقوزه، آویشن شیرازی، بابونه شیرازی، بادآورد، گل بنفشه، پودینه، رازیانه، جاو شیرخشک، شحم حنظل، گل خطمی، زعفران، شوید خشک، شنبلیله خشک، فلفل سیاه، قسط شیرین، تخم کاسنی، کنجد، بومادران، نخود، میعه سایله و مصطکی رومی را به نسبت مساوی مخلوط نموده، نرم بسایید و هر صبح و عصر یک قاشق شربت خوری از آن را در دهان بریزید و با آب یا آب میوه میل فرمایید.
هر روز صبح، ظهر و شب بعد از هر غذا یک فنجان نوشابه کومبوچا بنوشید.
بیماری و کهولت سن
بیماری جسمانی به ویژه در افراد مسن تر می تواند تأثیر مخربی بر روی عملکرد فکری داشته باشد. افرادی که از یک بیماری مزمن مانند ناراحتی قلبی یا دیابت رنج می برند ممکن است دریابند که تفکر و حافظه شان به طور طبیعی عمل نمی نماید. دلایل دقیقی در خصوص این ارتباط بین بیماری جسمی و عملکرد حافظه هنوز به خوبی استنباط نشده است. اما فشارهای حاصل از تحمل بیماری به ویژه اگر بیماری دردناک باشد مطمئناً مضراتی را در پی دارد.با افزایش سن تغییراتی در بخش های مختلف بدن بروز می نماید. عملکرد ماهیچه ها، مفاصل، قلب و شش ها، به خوبی گذشته نمی باشد. برخی از قسمت های بدن سریع تر از قسمت های دیگر سالخورده می شوند. بروز اولین علائم سالخوردگی در بخش های مختلف بدن در افراد مختلف متفاوت می باشند. به اسم مثال در تعدادی از افراد مسن بیماری ورم مفاصل و استخوان بروز می نماید که آن ها را احتیاجمند به استفاده از زانوبند می نماید. در حالی که تعدادی دیگر به طور روزافزون دچار کَری می شوند و مجبور به استفاده از سمعک می باشند.
نکته جالب توجه این است که با افزایش سن و بروز تغییراتی در بدن فرآیندهای فکری هم دچار تغییراتی می شوند. زمان عکس العمل ها به تدریج افزایش می یابد و پردازش اطلاعات تازه به آهستگی انجام می گردد. یادگیری مطالب تازه برای افراد سالخورده تر مشکل تر از یک مبارزه می باشد به ویژه اگر اطلاعات بسیار سریع یا به شیوه ای ناآشنا ارائه شوند. علت این است که برای افراد مسن بسیار مشکل است که توجه شان را بین دو چیز در آن واحد تقسیم نمایند و نادیده گرفتن اطلاعاتی که ربطی به کارشان ندارد بسیار سخت تر می باشد. با افزایش سن عمل دقت نسبت به عمل سرعت بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. گاهی اوقات این امر عملکرد ما را کندتر می سازد، لیکن به طور کلی سالخوردگی پیامد بدی نمی باشد. تحقیقات نشان داده است که تجربیات بیشتر افراد سالخورده ممکن است منجر به کارایی بیشتر آن ها در تصمیم گیری گردد، طوری که کمبود سرعت فعالیت فکری را در آن ها جبران کند. علاوه بر این افراد مسن اغلب توانایی هایشان را دست کم می گیرند.
حافظه و سن
تحقیقات روانشناسانی که بر چگونگی تغییر عملکرد فکری در حین افزایش سن مطالعه نموده اند، نشان داده است که تغییراتی تدریجی در شیوه عملکرد حافظه ما وجود دارد. نمونه ای از آن توانایی در به خاطر سپردن مجموعه ای از اعداد در یک دوره کوتاه مدت می باشد. افراد جوان قادرند تا زنجیره ای از هفت یا هشت عدد را به مدت یک یا دو دقیقه در فکرشان نگه دارند، در حالی که بیشتر افراد بالای 60 سال تنها می توانند زنجیره ای از چهار یا پنج عدد را در فکر خود محفوظ دارند. ممکن است خود شما زمانی که در حال گرفتن یک شماره تلفن می باشید به این نکته توجه داشته باشید.به نظر می رسد گنجایش به خاطرسپاری ما، به ویژه به علت تأثیرات سنی آسیب پذیرتر می گردد. به هنگام به خاطر آوردن اطلاعات واقعی مانند صحبت هایی که در یک مکالمه رد و بدل شده است، محتوای یک برنامه رادیویی یا تلویزیونی یا چگونگی انجام برخی امور را بیشتر افراد مسن کاملاً از عهده آن برمی آیند.
افراد سالخورده ای که به توانایی حافظه خود در به خاطرسپاری، اطمینان ندارند بایستی به این حقیقت توجه داشته باشند که گنجایش حافظه شان بسیار بیشتر از حافظه افراد جوان می باشد. با توجه به مثالی که مطرح شد می توان گفت که کمد بایگانی شان پُرتر می باشد. در سن 70 سالگی اطلاعات بایگانی شده در حافظه مربوط به دوره ای از زمان است که طول آن دو برابر سن 35 سالگی می باشد. بدین ترتیب جای هیچ گونه تعجبی نیست که افراد سالخورده در بازیابی اطلاعات و ثبت و جذب حقایق تازه بسیار کندتر از 35 سالگان عمل می نمایند. بنابراین اگر نگران حافظه تان هستید روش عاقلانه این می باشد که به جای این که عملکردتان را با افراد جوان مقایسه کنید با هم سن های خود مورد ارزیابی قرار دهید.
کارآیی حافظه تان چقدر می باشد؟
در اینجا پرسشنامه ای طراحی شده است تا درباره عملکرد حافظه روزانه اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دهد. این سؤالات به شما یاری خواهد نمود تا قوت و ضعف حافظه تان را تشخیص دهید. یک مکان آرام را بیابید و برای پُر کردن این پرسشنامه دقایقی را آنجا سپری کنید. سعی کنید تا حد ممکن صادق باشید. هر یک از سؤالات پرسشنامه زیر چهارگزینه ای است. همه این سؤالات با توجه به این نکته است که هرچند وقت یک بار با نوعی خطای حافظه روبرو می شوید. زمانی که پرسشنامه را کامل کردید از یکی از اعضای خانواده یا یک دوست نزدیک بخواهید تا عملکرد حافظه شما را در به خاطر آوردن مطالب ارزیابی کند. مقایسه نمره ای که به خودتان داده اید با نمره ای که دوست یا یکی از بستگان به شما داده است دورنمایی واقع بینانه تر از عملکرد حافظه در اختیار شما قرار خواهد داد.ارزیابی حافظه
ضعیفی حافظه با چهار درجه ارزیابی می گردد لذا شما می توانید برای ارزیابی عملکرد حافظه تان این پرسشنامه را مورد استفاده قرار دهید. به هریک از پاسخ ها نمره ای بدهید. هر یک از سؤالات که هرگز یا به ندرت در شما صدق می نماید (دفعات بسیار کمی در یک سال یا کمتر) نمره 1، اگر حادثه توصیف شده، گاه گاهی رخ می دهد (دفعات بسیار کمی در هر ماه) نمره2، و اگر اغلب اوقات اتفاق می افتد (چند بار در هفته) نمره 3 و اگر دریافتید که بیشتر اوقات رخ می دهد (هر روز) نمره 4 به آن بدهید.-فراموش کردن مکانی که اشیاء را در آن قرار می دهید و گم کردن اشیاء در اطراف خانه.
-عدم شناسایی مکان هایی که قبلاً اغلب اوقات را آنجا سپری نموده اید.
-مرور مجدد برای آنالیز این که آیا کاری که مد نظرتان بوده است انجام گرفته یا نه.
-فراموشی و جا گذاشتن برخی از لوازم مورداحتیاج، زمانی که قصد بیرون رفتن دارید.
-فراموش کردن چیزهایی که دیروز یا چند روز قبل به شما گفته شده است و احتیاج به یادآوری آن دارید.
-عدم شناسایی چهره بستگان نزدیک یا دوستانی که مکرراً آن ها را دیدار می کنید.
-عدم توانایی در دنبال کردن رشته داستان و گم کردن رشته کلام به هنگام خواندن روزنامه، کتاب یا مجله.
-فراموشی در بیان مطالبی مهم به کسی یا فراموشی در رساندن پیام یا یادآوری چیزی به کسی.
-فراموشی جزئیاتی مهم درباره خودتان، به اسم مثال تاریخ تولدتان یا جایی که زندگی می کنید.
-درهم ریختگی جزئیات مطالب گفته شده به شما.
-فراموش کردن مکان نگهداری همیشگی اشیاء و جستجوی آن ها در مکان دیگر.
-گم کردن یا جهت اشتباهی رفتن ساختمانی که قبلاً اغلب اوقات را آنجا سپری نموده اید.
-کارهای روزمره را دوبار انجام دادن، به اسم مثال دوبار چای (بسیار زیاد) در قوری ریختن یا شانه کردن موهای تان در حالی که قبلاً آن را انجام داده اید.
-تکرار آنچه که قبلاً گفته شده بود یا تکرار سؤالات قبلی.
منبع مقاله: حاجی شریفی، احمد، (1395)، دائرةالمعارف گیاه درمانی ایران، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ پانزدهم. منبع مقاله :
متن منابع
منبع: راسخون