زندگی در روستای آلزایمری ها - بهترین عینک آفتابی

به گزارش بهترین عینک آفتابی، روزنامه خراسان - فاطمه قاسمی: آلزایمر یک بیماری پیش رونده زوال حافظه و کارکرد های مهم ذهنی دیگر است که منجر به از دست دادن مهارت های فکری و اجتماعی، برقراری ارتباط، گفتار، داوری و بسیاری از جنبه های عملکرد روزانه مغز می شود. گاهی این بیماری به حدی شدید می شود که زندگی روزمره افراد را دستخوش تغییرات بزرگ می کند، به طور مثال ممکن است فراموش کنند غذا بخورند یا حتی غذایی سالم درست کنند، یا ممکن است فراموش کنند به مقدار کافی مایعات بنوشند و همین منجر به بی آب شدن بدن و مشکلاتی در سلامت شان شود و .... اقدامات پزشکی فعلی برای این بیماری به طور موقت علایم را بهبود می بخشد، اما در به حداکثر رساندن کارایی، حفظ استقلال و سلامت روان بیمار شاید چندان موثر نباشد.

در این بین، یکی از حقایق عجیبی که درباره هلند وجود دارد و بیشتر مردم جهان از آن بی اطلاع هستند، این است که این کشور یک روستا برای آلزایمری ها دارد! در شهر کوچک ویسپ در هلند، یک روستای محصور شده وجود دارد که به آن روستای هوگویک می گویند. این روستا برای نگهداری از افراد مسن مبتلا به آلزایمر طراحی و ساخته شده و فقط کسانی که از آلزایمر یا زوال عقل رنج می برند، اجازه زندگی در آن جا را دارند.

جالب است بدانید طبق آخرین آمار سازمان بهداشت جهانی در سپتامبر 2019، بیش از 50 میلیون نفر در جهان به بیماری آلزایمر مبتلا هستند و هر ساله حدود 10 میلیون مورد نو تشخیص داده و پیش بینی می شود این آمار تا سال 2030 به 82 میلیون و تا 2050 به 152 میلیون نفر در کشور های کم برخوردار برسد. در پفراینده امروز زندگی سلام به معرفی سبک زندگی مردم روستای هوگویک در هلند می پردازیم، روستایی که شاخصترین تفاوتش با روستا ها و شهر های دیگر این است که پرستاران و دکتر های زیادی در آن جا به صورت 24 ساعت کار می کنند و حواس شان حتی به صورت نامحسوس هم به افراد سالخورده در این روستا هست تا مسئله ای، سلامتی شان را تهدید نکند.

مراحل شکل گیری ایده ساخت روستای هوگویک

در شهر کوچک ویسپ در حومه آمستردام هلند، روستای محصور شده ای به نام هوگویک واقع شده است که رسانه ها به آن لقب روستای آلزایمری ها را داده اند. این روستا با هدف نگهداری و زندگی افراد مسن و مبتلا به آلزایمر طراحی و ساخته شده است. هوگویک پیش از این در سال 1993 به نام بیمارستانی معمولی برای نگهداری از آلزایمری ها فعالیت می کرد. بنیان گذار و ایده پرداز این روستا، ایوان ون آمرونگن خودش یکی از کارمندان بیمارستان هوگویک بود.

او وقتی از مادرش تماسی مبنی بر سکته ناگهانی و مرگ پدرش دریافت کرد، تنها فکری که آرامش می کرد این بود که پدرش هرگز مجبور نبوده در خانه سالمندان باشد. از همان زمان تصمیم گرفت که خانه های سالمندان را به محلی قابل زیست تر، خوشایندتر، واقعی تر، با خدمات مراقبتی انسانی تر و به دور از حال و هوای بیمارستانی تبدیل کند. فرانک ون دیلن و مایکل بول که هر دو انگیزه شخصی قوی برای طراحی این محل داشتند، معماری این روستا را پذیرفتند.

فرانک با داشتن فرزندی ناشنوا و مایکل با مادربزرگی آلزایمری، از چالش های مراقبتی این بیماران کاملا آگاه بودند. فرانک برای پیاده سازی هرچه بهتر کیفیت زندگی در این شهر هفته ها به نام پزشک مقیم در میان این بیماران زندگی کرد تا با همه دغدغه ها و امکانات لازم برای زندگی بهتر این افراد آشنا شود. هوگویک مجهز به بهترین و به روزترین امکانات رفاهی و امنیتی برای حفاظت از ساکنانش است. ساختمان ها شبیه به هم و در ظاهر ویژگی خاصی ندارند، اما در عوض همه پیش بینی های لازم برای یک زندگی شاد و عادی در آن برای مبتلایان به آلزایمر انجام شده است.

فضا های داخلی، عمومی و شخصی همگی متناسب با نیاز این بیماران طراحی و راستاها، راه های ورودی و خروجی در این روستا طوری در نظر گرفته شده است تا بیماران دچار صدمه یا سردرگمی در پیدا کردن راه ها نشوند. این روستا در ابتدا با 23 خانه برای اقامت 152 سالمند در فضایی تقریبا معادل 10 زمین فوتبال در سال 2009 ساخته و در سال های بعد با توسعه فضا به تعداد خانه ها و ساکنان آن هم اضافه شد. هزینه ساخت هوگویک 19.3 میلیون یورو بود که بخش عمده آن از طریق دولت هلند و بقیه آن با حمایت اقتصادی سازمان های محلی تأمین شد.

7 نوع سبک زندگی به انتخاب ساکنان

در هوگویک هر سالمند بر اساس روش زندگی پیشین و سطح سلامتش، در خانه های متفاوت همراه با امکانات مختلف زندگی می کند. سبک زندگی در این روستا به دسته های مختلف تقسیم می شود: شهری، لوکس، معمولی، مذهبی، صنعتی، اندونزیایی و فرهنگی. خواسته ها، استانداردها، پیشینه زندگی، علایق بیمار و گفتگو با خانواده بیمار، تعیین کننده نوع سبک زندگی برای هر تازه وارد است.

در مرحله بعد ساکنان خودشان خانه، همخانه، کادر مراقبتی، خدماتی و نوع چیدمان را بر اساس عقاید مشترک انتخاب خواهند کرد. ساکنان در هر نوع سبک زندگی، همه استقلال شخصی و حریم خصوصی شان نامحسوس حفظ خواهد شد. البته این کنترل به این معنا نیست که آن ها در زندگی روزمره و محیط اطراف شان تصمیم گیرنده نیستند. مثلا در سبک زندگی صنعتی، ساکنان به حرفه و شغلی که داشتند تعصب دارند و این عشق به کار موضوع مورد علاقه آن ها برای صحبت با همخانه های شان است. آن ها لوله کش، نجار، بنا و ... بوده اند و جو خانه این افراد گرم و دنج با چیدمانی سنتی است.

مهم ترین سرگرمی این افراد در خانه پخت و پز غذا های قدیمی است. همچنین گاهی از مهارت این افراد برای کار های ساده در روستا استفاده می شود. هنر، فرهنگ و ادبیات علاقه مشترک ساکنان سبک زندگی فرهنگی است. این افراد شیفته کتاب خوانی و مطالعه هستند و از تئاتر، فیلم، موزه گردی و کنسرت لذت می برند. هر روز برای آن ها وعده صبحانه سخاوتمندانه ای سرو و در وعده شام و ناهار جانب احتیاط رعایت می شود یا در سبک اندونزیایی آن چه که اهمیت دارد دور هم غذا خوردن و دو وعده غذای گرم یکی غذای اندونزیایی و دیگری غذای کلاسیک هلندی است.

امکانات جالب روستای آلزایمری ها

در هر خانه شش تا هشت نفر با بیشترین وجه مشترک و یک یا چند کارمند مدیریتی ثابت، بسته به سبک زندگی آن خانه و برای هماهنگی فعالیت ها ساکن هستند. در همه خانه ها همچون خانه های معمولی امور روزمره مثل آشپزی، باغبانی، نظافت، تعمیرات و ... وهمچنین خرید های روزانه از طریق فروشگاه های داخل روستا انجام می شود. این روستا دارای خیابان ها، میادین، باغ ها و پارک هایی است که ساکنان می توانند با خیال راحت در آن پرسه بزنند.

درست مانند هر روستای دیگر، هوگویک مجموعه ای از امکاناتی مانند رستوران، سینما، تئاتر، استخر، راستا دوچرخه سواری و ... را ارائه می دهد. این افراد می توانند در فضا های باز قدم بزنند، به مسئولان پارک ها و باغبان ها کمک کنند و حتی تنها با نشستن روی نیمکت در فضای باز روحیه خود را بهبود بخشند. این روستا بر آن چه ساکنانش می توانند انجام دهند متمرکز است و نه آن چه نمی توانند. آلزایمری ها به شدت تشویق می شوند که از نظر جسمی فعال باشند تا به همان نسبت فکر شان هم درگیر شود. افراد خارج از این روستا هم می توانند از این امکانات استفاده کنند و به این ترتیب منبع درآمد دیگری برای مدیریت این روستا تامین می شود.

مراقبت نامحسوس کادر پزشکی

250 پرستار و پزشک در 24 ساعت شبانه روز در این روستا اقامت دارند و همه جوره حواس شان به افراد سالخورده روستاست. در واقع کادر بهداشت، بیماران ساکن در این روستا را درمان نمی کنند بلکه فقط مراقب آن ها هستند چرا که آن ها معتقدند ساکنان پیش از این که بیمار باشند یک انسان هستند که حق زندگی عادی دارند و با این دیدگاه هیچ برنامه ای برای تغییر عادت های معمول آن ها ندارند.

ساکنان در مقایسه با خانه های سالمندان سنتی دارو های کمتری مصرف می کنند، بهتر غذا می خورند و با خوشحالی زندگی می کنند. مراقبان لباس های روزانه معمولی را به جای لباس کاری و روپوش های سفید پزشکی می پوشند و در ظاهر با نقشی دیگر به آلزایمری ها خدمات ارائه می دهند تا سبب نگرانی و ترس در مبتلایان نشوند. مثلا گاهی پرستاران در نقش نیروی خدماتی، باغبان یا فروشنده به طور غیرمستقیم مراقب ساکنان روستا هستند.

لطفا درِ دیگری برای خروج پیدا کنید!

تنها یک راه برای خارج شدن ساکنان از جهانی حفاظت شده نوشان وجود دارد، آن هم دری است که 24 ساعته قفل است و نامحسوس با شدیدترین اقدامات امنیتی محافظت می شود تا ساکنان روستا دچار سرگردانی نشوند. اگر یکی از ساکنان به در خروجی نزدیک شود، نگهبان خیلی محترمانه می گوید که این در قفل است و بهتر است دنبال در دیگری باشد! اما ساکنان برای گردش در محدوده آزاد هستند، می توانند از مغازه ها بازدید و خرید کنند، مو ها و سر و صورت شان را در آرایشگاه ها صفا بدهند یا در یکی از 25 باشگاه سرگرمیی و ورزشی موجود در هوگویک فعالیت کنند.

این باشگاه ها علاوه بر مزایای روان شناختی که دارند باعث بهبود سلامت جسمی عمومی آن ها هم می شوند. دوربین هایی در سراسر روستا نصب شده اند و ساکنان را دقیق زیر نظر دارند تا مبادا به خودشان صدمه بزنند. در نمونه نوی از روستا که در کشور فرانسه در حال ساخت است، بیماران توانایی بیشتری برای انجام کار های مختلف و خروج از خانه و حتی رفتن به منطقه ها سرسبز و جنگلی دارند.

چاپ پول مخصوص برای اهالی روستا

مدیریت امور اقتصادی و مفاهیم عددی غالباً یکی از مهارت های پیچیده برای مبتلایان به آلزایمر است تا جایی که ممکن است به ناتوانی در شناخت اعداد و حساب و کتاب منجر شود. به همین دلیل هوگویک از پول روتین استفاده نمی کند و هیچ ارز معتبری در محدوده روستا مبادله نمی شود. فقط به نام عادی سازی و شبیه سازی به یک زندگی عادی ماهانه اندازهی پول البته نه ارز واقعی به ساکنان هر خانه برای خرید ملزومات کوچک مانند خمیردندان، تنقلات و لوازم مصرفی شخصی پرداخت خواهد شد. ساکنان هر خانه با توجه به سبک زندگی و نیازشان خودشان تصمیم می گیرند که این اندازه پول را چگونه بودجه بندی کنند.

زندگی غیر رایگان، ولی نسبتا ارزان در این روستا

هزینه مراقبت از هر بیمار آلزایمری برای زندگی در این روستا پنج تا شش هزار یورو در ماه است، اما بیماران با حمایت دولت بسته به درآمد و شرایط اقتصادی شان، تخفیف و یارانه شامل حال شان می شود. هزینه بیماران برای اقامت در خانه های سالمندان سنتی حدود 10 هزار یورو در ماه است یعنی اقامت در این روستا گاه حتی بسیار ارزان تر از ماندن و اقامت در خانه سالمندان معمول در شهرهاست.

مدیران هم با ارائه گزارش های روزانه به خانواده ها برای خاطرجمعی آن ها تلاش می کنند و به آن ها اطمینان می دهند که ساکنان به اندازه کافی تعاملات اجتماعی عادی دارند. به این شکل اعضای خانواده بیمار نگرانی کمتری به دلیل ناآگاهی از فرایند مراقبت بیمار از طریق کادر و نگذاشتن وقت کافی برای مراقبت از آن ها متحمل می شوند.

پژوهشگران درباره این روستا ها چه می گویند؟

بیماری آلزایمر در سال های اخیر رشد تصاعدی پیدا کرده است و طبق پیش بینی کارشناسان در آینده نه چندان دور میلیون ها نفر گرفتار آن می شوند. محیط و سبک زندگی این افراد، در سلامت آن ها بسیار تعیین کننده است. زندگی در یک اجتماع معمولی برای بیماران مبتلا به آلزایمر به دلیل آسیب مغزی و از کارافتادگی بخش های مربوط به تمرکز، تفکر و حافظه چندان آسان نیست و این افراد به خوبی با دیگران ارتباط برقرار نمی کنند. برخی از این بیماران با سوانحی همچون سقوط از ارتفاع، فراموش کردن مصرف دارو، افسردگی، انزوا و سایر عارضه های جانبی به مرور آماده مرگ می شوند.

به گفته پزشکان یک محیط زندگی هدفمند، آرام و متناسب با استاندارد های مراقبتی برای این بیماران، آرامش، اعتماد به نفس، استقلال، هویت شخصی، سرزندگی و فعال بودن به همراه دارد و این همان تفاوت شاخص روستای هوگویک با دیگر آسایشگاه های مخصوص نگهداری از بیماران است.

در خانه های سالمندان سنتی و با ظاهری بیمارستانی، آشکارا نوع بیماری به بیمار ابلاغ و مدام به آن ها یادآور می شود که شما بیمار هستید، نمی توانید از خود مراقبت کنید، همه چیز را فراموش می کنید و ...، اما در هوگویک ساکنان در خانه خود و همچون افراد سالم زندگی و با دیگران مراوده می کنند. عملکرد پیروز هوگویک در طول این سال ها کشور های دیگر همچون ایالات متحده، فرانسه، انگلستان، ایرلند، آلمان، ژاپن، نروژ، سوئیس و استرالیا را هم برای به کارگیری ایده بی نظیر کشور هلند در مقابله با این مشکل جهانی ترغیب کرده است.